Πρωτεύουσα καθώς και μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης είναι το Ηράκλειο. Η Κρήτη εδρεύει περίπου 160 χλμ νότια της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας εκτεινόμενη κατά διεύθυνση Ανατολή - Δύση, νότια του Αιγαίου πελάγους, του οποίου και αποτελεί το νότιο φυσικό όριο και βόρεια του Λιβυκού. Αποτελεί τμήμα της  περιφερειακής διοίκησης της Ελλάδας και χωρίζεται σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες: Ηρακλείου, Χανίων, Λασιθίου και Ρεθύμνου.

 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

 Η ευνοϊκή θέση της Κρήτης στο σταυροδρόμι των αρχαίων πολιτισμών της Μεσογείου αποτέλεσε τον κύριο λόγο της συνεχούς διεκδίκησης του νησιού από διαφορετικούς πολιτισμούς στα βάθη των αιώνων. Η Κρήτη κατάφερε να κρατήσει το μοναδικό και ισχυρό χαρακτήρα της ως σήμερα. Η θρησκεία, η ένδοξη ιστορία της αρχαιότητας και η άγρια Κρητική φύση διαμόρφωσαν την προσωπικότητα των Κρητικών, που κράτησε την ψυχή τους ελληνική μετά από αιώνες σκλαβιάς.Αρχικά εδώ αναπτύχθηκε ο πρώτος Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, ο Μινωικός, μεταξύ 2800 π.Χ. και 1400 π.Χ.. Ακόμη και σήμερα τα ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων και της Ζάκρου αντανακλούν την λαμπρότητα του μινωικού πολιτισμού μέσα από τα αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής, της αγγειοπλαστικής, της αργυροχρυσοχοΐας και της ζωγραφικής. Το 824 μ.Χ. η Κρήτη είχε καταληφθεί από τους Άραβες, που έκαναν τον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) τη βάση τους για τις πειρατικές επιθέσεις τους στη Μεσόγειο Θάλασσα. Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, οι Βυζαντινοί κατάφεραν να την απελευθερώσουν το 961. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, νέοι κυβερνήτες της Κρήτης έγιναν οι Ενετοί μέχρι το 1669. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η Κρήτη γνώρισε μια εξαιρετική οικονομική και πνευματική ευημερία. Οι μεγάλες πόλεις ανακατασκευάστηκαν, στολίστηκαν με εξαιρετικά μνημεία και οχυρώθηκαν με τεράστια τείχη. Παράλληλα, οι τέχνες έφτασαν στο απόγειο τους με σπουδαίες προσωπικότητες από το χώρο της Αγιογραφίας, όπως ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) και ο Μιχαήλ Δαμασκηνός. Επίσης, η λογοτεχνία, η μουσική και το θέατρο γνώρισαν σημαντική άνθιση και παρήγαγαν πραγματικά αριστουργήματα, όπως είναι ο Ερωτόκριτος και η Ερωφίλη. Όλα αυτά διακόπηκαν βίαια το 1669, όταν το Ηράκλειο, το τελευταίο οχυρό στην Κρήτη, παραδόθηκε μετά από πολυετή τουρκική πολιορκία στον Οθωμανικό ζυγό. Συνεχόμενες αιματοβαμμένες επαναστάσεις και μάχες οδήγησαν στην αυτονομία της Κρήτης το 1897.Το 1913 η Κρήτη εντάχθηκε πανηγυρικά στην υπόλοιπη Ελλάδα, τιμώντας το όνειρο όλων των Κρητών για την πολυπόθητη Ένωση. Ήδη από την Ένωση της Κρήτης ξεχώρισε η πολιτική προσωπικότητα του Ελευθέριου Βενιζέλου, που θα γινόταν αργότερα ο σπουδαιότερος ηγέτης που κυβέρνησε ποτέ την Ελλάδα. Οι μάχες όμως των Κρητικών δεν τελείωσαν εδώ, αφού έμελε η ατσάλινη Κρητική ψυχή να δοκιμαστεί ξανά στη Μάχη της Κρήτης το 1941 και να εξυψωθεί μέσα στις στάχτες των δεκάδων καμένων χωριών από τους Γερμανούς

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί στην Ελλάδα και το δεύτερο μεγαλύτερο (μετά την Κύπρο) της ανατολικής Μεσογείου. Βρίσκεται στο νότιο άκρο του Αιγαίου πελάγους και καλύπτει μια περιοχή 8.336 km². Ο πληθυσμός της είναι 621.340 άνθρωποι (απογραφή 2011). Έχει μήκος 260 χλμ και ποικίλλει στο πλάτος με ένα μέγιστο 60 χλμ . Η ακτογραμμή της παρουσιάζει βαθύ γεωγραφικό διαμελισμό, ο οποίος παρουσιάζει στην Κρήτη πάνω από 1.000 χλμ ακτών.Το νησί είναι εξαιρετικά ορεινό και καθορίζεται από μια υψηλή σειρά βουνών που το διασχίζει την από τη δύση ως την ανατολή, διαμορφωμένη από τρεις διαφορετικές ομάδες βουνών. Αυτές είναι: τα Λευκά Όρη (2.452 μ),η οροσειρά Ίδη (Ψηλορείτης) (2.456 μ) και το όρος Δίκτη (2.148 μ). Σ' αυτά τα βουνά οφείλεται η ύπαρξη στο νησί εύφορων οροπεδίων ο Ομαλός, η Νίδα και το οροπέδιο Λασιθίου, σπηλαίων όπως το Δικταίο και το Ιδαίο άντρο και φαράγγια όπως το διάσημο φαράγγι της Σαμαριάς, το φαράγγι Ίμπρου, το Κουρταλιώτικο φαράγγι, το Φαράγγι των Νεκρών στην Κάτω Ζάκρο Λασιθίου κ.α.

 

ΚΛΙΜΑ

Η Κρήτη ανήκει στη μεσογειακή κλιματολογική ζώνη που προσδίδει τον κύριο κλιματικό χαρακτήρα της, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως εύκρατος. Η ατμόσφαιρα μπορεί να είναι αρκετά υγρή, ανάλογα με την εγγύτητα στη θάλασσα. Ο χειμώνας είναι αρκετά ήπιος και υγρός, με αρκετές βροχοπτώσεις, ως επί το πλείστον, στα δυτικά τμήματα του νησιού. Η χιονόπτωση είναι σπάνια στις πεδινές εκτάσεις, αλλά αρκετά συχνή στις ορεινές. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η μέση θερμοκρασία κυμαίνεται στο πλαίσιο των 25-30 βαθμών (Κελσίου), οπωσδήποτε χαμηλότερο από εκείνο στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η χλωρίδα του νησιού απειλείται από τη βαθμιαία ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

 

ΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΧΛΩΡΙΔΑ

Η Κρήτη είναι απομονωμένη από τις υπόλοιπες ηπειρωτικές περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, γεγονός που αποτυπώνεται έντονα στη γενετική διαφορετικότητα της πανίδας και της χλωρίδας του νησιού. Από τον κρητικό αίγαγρο (κρι κρι), τον κρητικό αγριόγατο και την Κρητική μυγαλή, ως τα στενοενδημικά αρθρόποδα και τις νυχτερίδες της Κρήτης, η πανίδα της Κρήτης κρύβει πολλά μυστικά για την εξέλιξη των ειδών.Κυριότερα θηλαστικά του νησιού αποτελούν ο ασβός, η νυφίτσα, η ζουρίδα (πετροκούναβο), ο σκαντζόχοιρος, οι μυγαλές, ο μυωξός, διάφορα είδη ποντικών και αρουραίων και πολλά είδη νυχτερίδας. Επίσης, τα νερά της Κρήτης φιλοξενούν μεγάλο αριθμό θαλάσσιων θηλαστικών, όπως φυσητήρες, φάλαινες, δελφίνια και φώκιες μοναχούς. Οι ουρανοί της Κρήτης φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό αρπακτικών πτηνών, με κυριότερα τους απειλούμενους γυπαετούς και τους χρυσαετούς. Επίσης, οι ακτές του νησιού αποτελούν σημαντικό καταφύγιο για θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta ή δερματοχελώνες.

 

Εκτός από τα ζώα, υπάρχουν πολλά ενδημικά είδη φυτών, ακόμη και σε στενοενδημική μορφή, δηλαδή που βρίσκονται απομονωμένα σε περιορισμένες περιοχές, όπως η Μαλοτύρα (Siderites syrioca). Στην Κρήτη υπάρχουν εκατοντάδες είδη ορχιδέας, που αποτελούν πόλο έλξης για τους λάτρεις και τους ερευνητές των φυτών. Επίσης γνωστά είναι τα βότανα της Κρήτης, όπως ο δίκταμος και η κόκκινη τουλίπα, η οποία πλέον απαντάται σε πολύ λίγα μέρη.

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

 

Στη Κρήτη ομιλείται η Κρητική διάλεκτος η οποία θεωρείται η μακροβιότερη ελληνική διάλεκτος. Υπάρχει μεγάλη παράδοση στη μαντινάδα που είναι ένα δεκαπεντασύλλαβο ποίημα με ομοιοκαταληξία. Η Κρήτη επίσης είναι γνωστή για τη παραδοσιακή μουσική της, χαρακτηριστικό όργανο της οποίας είναι η κρητική λύρα. Μερικοί από τους γνωστότερους Κρητικούς μουσικούς είναι ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαραντώνης και ο Κώστας Μουντάκης. Μεγάλη παράδοση υπάρχει και στο χορό με αρκετά διαφορετικά είδη τα οποία θεωρούνται συνέχεια αρχαίων χορών όπως ο πυρρίχιος. Από τους πιο γνωστούς χορούς σήμερα είναι ο σιγανός, το πεντοζάλι ,χανιώτης, η σούστα και ο μαλεβιζιώτης. Χαρακτηριστική επίσης είναι και η κρητική φορεσιά που συνήθως φοριέται από τα παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα.

 

 

 

 

 

 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Το νησί της Κρήτης είναι μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας και αποτελείται από τέσσερις περιφερειακές ενότητες:

*Ηρακλείου (292.489 κάτοικοι)το 2001 (304.270 κατοικοι) το 2011

*Λασιθίου (76.319 κάτοικοι)το 2001 (75.690 κατοικοι) το 2011

*Ρεθύμνου (81.936 κάτοικοι)το 2001 (85.160 κατοικοι) το 2011

*Χανίων (150.387 κάτοικοι)το 2001 (156.220 κατοικοι) το 2011

 

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Η Κρήτη είναι ένας από τους δημοφιλέστερους ελληνικούς προορισμούς διακοπών. Το 15% των συνολικών αφίξεων, λιμένα και αερολιμένα, στη χώρα γίνονται μέσω της πόλης του Ηρακλείου. Το 2006 οι ναυλωμένες πτήσεις στο Ηράκλειο αριθμούσαν το 20% του συνόλου των πτήσεων ναύλωσης στη χώρα και συνολικά, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν την Κρήτη κατά το έτος αυτό. Η αύξηση αυτή στον τουρισμό απεικονίζεται στον αριθμό κλινών των ξενοδοχείων, ο οποίος αυξήθηκε στην Κρήτη κατά 53% από το 1986 ως το 1991, ενώ το υπόλοιπο της Ελλάδας παρουσίαζε αύξηση των 25%. Η σημερινή τουριστική υποδομή στην Κρήτη εξυπηρετεί μεγάλο εύρος προτιμήσεων, από μεγάλα, πολυτελή ξενοδοχεία, με όλες τις προδιαγεγραμμένες εγκαταστάσεις (πισίνες, εγκαταστάσεις αθλητισμού και αναψυχής κλπ), έως μικρότερα ιδιόκτητα οικογένεια διαμερίσματα ή οργανωμένες κατασκηνώσεις. Η πρόσβαση των επισκεπτών στο νησί γίνεται αεροπορικώς μέσω του διεθνούς αερολιμένα στο Ηράκλειο και των κρατικών αερολιμένων στα Χανιά και στη Σητεία, ή ακτοπλοϊκώς στους λιμένες Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου, Αγίου Νικολάου, Σητείας και Καστελίου Κiσσάμου.

 

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Η Κρήτη έχει ένα καλά ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο. Τα ΚΤΕΛ είναι ο καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος μεταφοράς  και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
*Αστικά Λεωφορεία (μπλέ) εξυπηρετούν τις πόλεις από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
*Υπεραστικά Λεωφορεία (πράσινα) συνδέουν όλους τους Νομούς της Κρήτης.
*Συνδέεται ακτοπλοϊκώς καθημερινά με τον Πειραιά με το λιμάνια της Σούδας (Χανιά) και του Ηρακλείου, τα οποία είναι τα κύρια λιμάνια του νησιού. Άλλα λιμάνια στη βόρεια ακτή της Κρήτης είναι του Κισσάμου, των Χανίων, του Ρεθύμνου, του Άγιου Νικόλαου και της Σητείας. Υπάρχει συχνή αεροπορική σύνδεση με την Αθήνα. Στη Κρήτη υπάρχουν τρία αεροδρόμια, στα Χανιά, το Ηράκλειο και τη Σητεία.